دردسر زمین‌ها و خانه‌های رهاشده

 کافی است حوصله کنید و یکبار بی‌خیالِ کار، برای پیاده‌روی‌های روزانه، خیابان ظفر را انتخاب کنید. خیابانی بلند که با بزرگراه مدرس دو تکه شده؛ تکه‌ای رو به سوی خیابان ولی‌عصر(عج) و تکه‌ای رو به خیابان شریعتی. خیابان مشترک سه محله داودیه، کاووسیه و زرگنده که حق همسایگی را برای هیچ‌کدام چندان رعایت نکرده است. قرض از پیاده‌روی در ظفر برایمان تخمین ظرفیت این خیابان بود که با زمین‌های خالی و ساختمان‌های بی‌سکنه، هنوز نتوانسته دست‌های بخشنده‌ای به همسایگانش داشته باشد. در ظفر راه رفتیم و از همسایگان پرسیدیم چه کمبودهایی در محله حس می‌کنند و جای چه مکان‌هایی در محله‌هایشان خالی است. هریک پاسخی دادند؛ از کمبود جای پارک و نبود پارکینگ تا خلأ بازار میوه و تره‌بار و مجموعه فرهنگی ورزشی. با این حال ظفر با چند سفارتخانه و کنسولگری هنوز تن به این خواسته‌‌ها نداده. خیابانی گوشه‌نشین که به رفت و آمدهای خارجی دلخوش است و مرغ همسایه همچنان برایش غاز به حساب می‌آید. بله! آپارتمان‌های قدیمی بدون سکنه و زمین‌های خالی بی‌شمار، از معضلات خیابان ظفر است؛ اینبار اهالی محله و مسئولان از این مشکلات و رفع آن می‌گویند.

تجمع معتادان و بزهکاران
انگار از تصور این تصویر نیز بیمناک شده که با دست‌های لرزان انتهای خیابان را نشان می‌دهد و می‌گوید: «خودتان را بگذارید جای ما. از خیابانی رد می‌شویم و داخل کوچه‌مان می‌رویم که هر لحظه ممکن است از این ساختمان‌های قدیمی که سال‌هاست کسی در آن زندگی نمی‌کند، یکی بیرون بپرد و برایمان مزاحمت ایجاد کند». زهرا علوی چندین بار از همسایه‌ها شنیده که کارتن‌خواب‌ها و معتادها مزاحم‌شان شده‌اند؛ معتادانی که در آپارتمانی متروک در خیابان ظفر خانه کرده بودند. سر کوچه‌شان، یک خانه ویلایی خالی از سکنه و یک زمین خالی است که البته از چهار طرف دیوارکشی شده اما به راحتی می‌توان داخل هرکدام شد و چون از بیرون دید ندارند، هر اتفاقی که در آنجا بیفتد کسی خبردار نمی‌شود. او می‌گوید این‌گونه ساختمان‌ها و زمین‌ها تقریباً در طول خیابان ظفر دیده می‌شوند.

سرنوشت نامعلوم خانه‌های مردم
احمد محبی از قدیمی‌های این خیابان است و روزهایی را به خاطر می‌آورد که این زمین‌های خالی را برخی از اهالی خریدند تا آینده‌ای داشته باشند، اما رفتند و دیگر خبری ازشان نشد. برخی از صاحبان خانه‌های قدیمی خالی را هم می‌شناسد و البته می‌گوید سال‌هاست از آنها خبری ندارد. فقط می‌داند برای اینکه خانه‌شان را بفروشند یا کاربری دیگری برایش بگیرند انگیزه‌ای نداشته‌اند. محبی اعتقاد دارد اینکه ممکن است معتادانی در این‌گونه منازل تجمع کنند، به نسبت دیگر مشکلات، مشکل کوچکی است چون این زمین‌ها و منازل خالی از سکنه، مشکلات بزرگ‌تری را برای آنها به همراه داشته است. او می‌گوید: «در این باره دو مسئله مهم وجود دارد؛ اول اینکه این امکانات که همین‌طور بدون استفاده مانده می‌تواند به مکان‌هایی تبدیل شود که از کمبودهای محله ماست. مثلاً می‌دانیم که این خیابان به دلیل رفت‌وآمد بسیار، جزو خیابان‌های پر‌‌‌ تردد تهران است. به‌خصوص در ساعات اداری به دلیل تردد مراجعه‌کنندگان سفارتخانه‌ها و اداره‌ها و شرکت‌ها. در نتیجه پارکینگ، یکی از مهم‌ترین خلأهای خیابان ظفر است. تبدیل چند قطعه از این زمین‌های خالی به پارکینگ می‌تواند این مشکل را حل کند». محبی البته به دیگر خلأها هم اشاره می‌کند: «ما در این خیابان علاوه بر پارکینگ، از کمبود مراکز فرهنگی و ورزشی هم رنج می‌بریم. بچه‌ها یک سالن ورزشی برای پر کردن اوقات فراغت ندارند. بازار میوه و تره‌بار در زرگنده وجود دارد، و دسترسی به آن در محله‌های همجوار چندان ساده نیست. همه این زمین‌ها و خانه‌های بدون استفاده می‌توانند با همت مسئولان شهری به مراکزی در خدمت محله تبدیل شوند.»

تغییر وضعیت موجود در ازای آرامش
اما همه اینها که علوی و محبی از آنها به‌عنوان مشکلات یاد می‌کنند، به‌زعم «حسن محمودی» همسایه‌شان، می‌تواند با تبدیل کاربری زمین‌ها و خانه‌های خالی از سکنه، وارد مرحله دیگری از مشکلات شود. او که اکنون به دلیل دیوار به دیوار بودن خانه‌اش با یکی از همین خانه‌ها مجبور شده دور خانه‌اش را حصار بکشد می‌گوید: «بستگی دارد این زمین‌ها و خانه‌ها که در همسایگی ما هستند به چه مکان‌هایی تغییر کاربری بدهند. نمی‌دانیم اگر قرار باشد به جای اینها مجتمع‌های دیگری ساخته شود، آن مجتمع‌ها با توجه به شکل کار خصوصی یا دولتی‌شان ممکن است چه مشکلاتی برای ما به وجود بیاورند. مثلاً این خانه 2 طبقه که کنار این زمین خالی است، ممکن است با یک برج همسایه شود که از همه پنجره‌هایش بتوان آرامش این خانه را بر هم زد و صاحبانش مجبور شوند تا چند متر فنس بکشند.» او معتقد است اگر قرار است کار چندان کارشناسانه‌ای انجام نشود و باعث بروز وضعیت ناخوشایند دیگری برای اهالی باشد، بهتر است این زمین‌ها به همین شکل باقی بمانند.

 شهردار ناحیه 2:
آماده مشارکت هستیم اما خرید نه!
شهردار ناحیه 2 منطقه شهرداری که محله زرگنده در خیابان ظفر مربوط به ناحیه اوست، از مشخص بودن مالکیت همه این زمین‌ها و خانه‌ها خبر می‌دهد و با اشاره به اینکه همه این زمین‌های خالی خیابان ظفر که در محدوده زرگنده هستند، مالک داشته و بسیار گران‌قیمت است، به ما می‌گوید: «زمین‌های خالی و ساختمان‌های بدون سکنه این خیابان، مالکان مشخصی دارند و حصارکشی و دیوارکشی شده‌اند. از همین رو برای انجام هر‌کاری در این زمین‌ها و خانه‌ها لازم است که با مالکان مشارکت کنیم. این در صورتی است که چه مالکان خصوصی و چه مالکان دولتی، راغب به همکاری و مشارکت با ما باشند که متأسفانه چنین نیست. مالکان خصوصی بیشتر از دیگر مالکان از مشارکت با شهرداری سر باز می‌زنند.» احسان شاهوردیان با اشاره به اینکه این زمین‌ها توسط معاونت اجتماعی شهرداری منطقه و نیز اداره حمل‌ونقل ترافیک آسیب‌شناسی و کارشناسی شده‌اند، درباره اینکه شهرداری در وضع فعلی چه‌کاری می‌تواند در این خصوص انجام دهد می‌گوید: «شهرداری اجازه ندارد در زمینی که از چهار طرف محصور است، دخالتی بکند. ما با برخی از مالکان این زمین‌ها در ارتباطیم و اگر تمایلی داشته باشند می‌توانیم برای ساخت پارکینگ، بازار روز و هرچه مورد نیاز محله است، مشارکت کنیم. اما در صورتی که تمایل به مشارکت نداشته باشند، فقط می‌توانیم در حفظ امنیت آنها بکوشیم. مثلاً اگر بزهکاری در این زمین‌ها یا خانه‌ها باشد ما با مالک تماس می‌گیریم و با اطلاع ایشان وارد خانه و زمین می‌شویم و پاکسازی می‌کنیم. مردم محله نیز اگر چنین مواردی را مشاهده کردند می‌توانند به ما اطلاع بدهند».

 شهردار ناحیه 4:
مردم پیشقدم شوند
علی خانعلی، شهردار ناحیه 4 نیز درباره زمینی که در ضلع جنوبی خیابان ظفر و ابتدای خیابان تخارستان قرار گرفته است می‌گوید: «تنها زمین خالی این خیابان در اختیار گل‌فروشی صحرایی است که چند دهه است در این زمین خالی کار می‌کند. زمینی دارای 400‌متر عرصه و 80‌متر زیربنا که برای گرفتن آن نیاز به دستور قضایی است. البته در سال‌های گذشته این کار انجام شده، اما به صلاحدید شهرداری دستور مورد نظر عملیاتی نشده و اجازه داده شده گل‌فروشی به کار خود ادامه دهد. به استثنای این زمین، زمینی که بتوان استفاده بهینه در زمینه فرهنگی، اجتماعی یا ایجاد محیطی برای میوه و تره‌بار و... از آن کرد، در اختیار نداریم.» خانعلی با اشاره به اینکه قیمت زمین در این محدوده ارزش بالایی داشته و نیازمند طرح مشارکتی و همراهی مردم و مالکان است، معتقد است برای هر اقدامی شهرداری نیاز به پیشقدم شدن مردم دارد، زیرا بودجه برای تملک املاک و زمین‌هایی با این مبالغ در شهرداری موجود نیست.